38.- ( Zona 9 ) O XESTO ( 1 ) XENERALIDADES

                                O XESTO 

Zona bastante comprimida, de espazos abertos que , acotados por cauces fluviais ( Seccion A), que conforman un mundo diferente; polo k imos dividilos numèricamente do xeito mais amplo posible. Asistimos os diversos cauces ( coas suas respectivas depresiòns) iniciais dos que formaràn (A 8/9) un treito mais adiante o Rio da Fraga das Leiras ( ou Lerias ).

...para pasar as grandes chairas da secciòn B cortadas pola pista asfaltada (4/5/6). O camiño vello provinte do Prado das Chantas atravesa esta zona B, o caròn da depresiòn fluvial (7/8/9) para baixar cara o paso ( ponte, pontella...) de atravesar os cauces, para sair a àrea  do Xesto, con os seus fortes asentamentos (C 2/3)

                                      XENERALIDADES

Asistimos pois o berce fluvial dos catro regatos que conformarán , xunto rego baixante do Velina o xá famoso Rio da Fraga das Leiras ou Lerias; que dá pé a sua estreita e longitudinal  fraga.

Estes catro regos deixan tras de sí 4 pequenas depresións que ocasionan 4 Couces que foran aproveitados dende tempos moi remotos para diversas finalidades, todo elo nunha àrea pantanosa que deixa ver a sua constituciòn.

Para realizar un esbozo de estudo apropiado primeiro cómpre organizar esta extensa área , e unha vez separadas, diseccionadas e numeradas, pasaremos a expoñelas:

1.- CHAIRA DA FRAGA DAS LEIRAS .- Longa, extensa con afloramentos de grupos de penas . Pola sua parte sul corre o sendeiro que vén do Prado das Chantas. 

2.- COUCE DA CABANA.-Corto , pronunciado e con moitas mostras de ocupaciòn, polo que  fora fogar e lugar de asentamento creemos de diversas Èpocas. Detectamos unha cabana e restos de afloramentos marcados para habitabilidade.

3.- COUCE 3.- En estudo. De planta ovalada.

4.- OUTEIRO OVALADO.-  En estudo.Peche ovalado 

5.- CURRO VELLO.-  En estudo, de planta ovalada/circular dende sale unha grande estructura de planta circular. ( estructura idéntica a que atopáramos na Chaira dos Penidos .

6.- ÁREA DE CONEXIÒN.- Area exterior, que comunica coas partes mais lonxanas desta delimitación.

7.- OUTEIRO DO XESTO.- Este grande outeiro fica o caròn do Couso , representando unha das baixadas o leito fluvial .

8.- COUSO DO XESTO

9.- AREA DESCENSO A FRAGA DAS LEIRAS.- Segunda baixada o leito fluvial 

10.- TERCEIRA BAIXADA

11.- ÀREA PANTANOSA

12.- DESERTO

B.1.1 TERRA

B.1.2- Orografía.-  Extensas pradeiras (B e D) conforman unha grande depresión ( A) , onde no seu berce a conforman 4 pequenas depresións que ocasionan 3 Couces.

B.1.3 Outeiros.- Moi achairados 667m 671 m

B.1.4..- Chairas.- Grandes chairas o carón da depresión.

B.2.1 VEXETACIÓN

B.2.2 Tipo monte.-  Pradeira, àrea encharcada, pantanosa.

B.2.3. Especies crecemento.-Arboleda autóctona. Vexetaciòn acuàtica.

B.3.1.- .1.1 AUGAS

B.3.2 .- Cauces e Concas..- 5 pequenos cauces que conforman unha grande conca en formación ate crear o gran cauce do Rio da Fraga das Lerias.

B.3.3 .-Depresións Depresión do leito fluvial no seu tramo inicial de desembocadura dos 5 regatos pequenos antes de recibir o Rego da Fraga das Leiras.

B.3.4 .- Rutas-  Norte- Sul do seu inicio no berce, para adoptar dirección leste en actitude descendente.

B.3.5.- Berces.- .- Diversos berces ( B1, A2, A 4, B1).

B.3.6.- Fontes.-  As suas presencias fanse notorias e mesmo obligadas nesta gran Zona acuática, mais non están marcadas.

C) HÁBITAT

C.1.1.- Cercados.- Liñas de marcos e lindes.- Longos e rectos.

C.1.2.- Camiños principais .-  Procedente da área do Prado das Chantas, ven un camiño orillando a parte esquerda da Fraga das Leiras, para achegarse por unha pontella ó Couso do Xesto. Obsérvanse camiños o carón da Fraga a dereita do Couso.

D) TOPONIMIA.- Fraga das Lerias, Xesto.

E) XACIGOS
34.- Couso do Xesto (C6)

35.- Grande Pedrafita (B3)

Posibles peches circulares 9/D/4.5.7.8

Restos tumulares na Chaira de Monteiro

Cabana e afloramentos no Couce 2

Illa do Xesto

                                           b) As Seccións

Sección A.-

1.- Xeografía.- Catro depresións no curso de catro regatos pequenos a especificar mais adiante que forman catro Couces que enumeramos. Na sua parte superior, fica . Cruce de pistas cara Sinas, e as terras altas do Xistral. Grande floresta en torno o leito dos 5 regos. Posibvlidade da existencia da pontella propoñéndoa a mesma na contorna 9/A/9 e 9/C/3.

2.- Patrimonio.- .- Desde o seu inicio , o Couce 2 ofrécenos bastantes detalles de estructuras que nos indican a sua ocupación dende épocas remotas.

Dende o cruce ancestral do camiño que leva o Penido Vello ate o fondo van surdindo pequenos grupos de pedras reutilizadas , ben formando ordeadamente pequena parede a base de lousas planas, ben arremuiñadas en torno a unha concavidade. Antes de chegar a zona boscosa do leito xeral do regato unico, observase construcción cabana, e a sua esquerda na parte superior, colindando coa fronteira coa depresión 3, obsérvanse grandes grupos desordenados de pedras en disposición non natural sen afloramentos.

.-

Couso do Xesto-2. Curro vello do Prado do Xesto , o carón das cotas 666 e 657 na beira dereita do Rego da Fraga das Lerias. Camiño vello que ven do Prado das Chantas e que se achega o Couso 1 do Xesto a través dunha pontella , atravesando o Rego da Fraga das Lerias, cuia contorna estáse a estudar.

Sección B.-

. 1.- Xeografía.- Grande pradeira cortada pola Pista asfaltada que a divide en duas partes: a esquerda , a Chaira do Montero con os seus tumulos e grande pedrafita , e a dereita, lindando con a depresión da Fraga das Leiras, en actitude descendente, a Chaira da Fraga das Leiras, cun conxunto pètreo  con restos ocupacionais. Unha pedrafita cuadrangular e outros restos, son testemuñas.

2.- Patrimonio.- Posibeis restos do que poidera ser dunha gran Pedrafita abatida de 10 m lonxitude Ficha nº 35 situada nun pequeño outeiro de 689 m de altura. A acompañan formacións pétreas preto neste outeiro de 689m, que está totalmente exposto . Grupo pétreo na Pradeira 1 con Pedrafita rectangular. Camiño primitivo.

Sección C.

1.- Xeografía.- Área de influencia do Couso do Xesto, con alteracións de nivel e zonas achairadas, sempre fluviais. Está abeirada polo cauce dos 4 regos e o Rio da Fraga das Leiras que baixa das terras altas a sua dereita.

2.- Patrimonio.- ; Couso do Prado do Xesto Ficha nº 34, e outeiro circular anexo e área de influencia no oeste a estudar. Do Couso sale un camiño que vai a Fraga e outro que adéntrase nas contornas marcadas polos regos depresivos. No espazo entre o Couso e a Fraga existe unha zona de moi suave baixada, compatible con o espazo comercial de uso da Ponte. Existe unha pequena peninsula o carón do outeiro a estudar.

Sección D.-

1.- Xeografía.- Zona de baixada cara a xá área fluvial de conexión do Rio da Fraga das Lerias, con o xá abondoso cauce producto da conexión anteerior dos outro catro regos; e que dá inicio a dita Fraga, que vai evolucionando e mesmo ampliando a sua área arbórea según descende o Rio. Grande depresión. .

2.- Patrimonio.- .- Desembocadura do Rego da Fraga das Lerias no Rego principal, que vai a tomar o nome xeral de Rego da Fraga das Lerias. Existen dous peches circulares o carón dun camiño que sigue o Rego cara a dereita.

Pola parte superior desta Sección discurre o camiño que vén do Forcón via Prado das Chantas, bordeando a Fraga en claro descenso cara a pontella.