10.- ( Zona 4 ).- SANTANA (1) . XENERALIDADES E ACCESOS

ZONA 3.- A  SANTANA ( 1 )
XENERALIDADES E ACCESOS 

Situèmonos: 

Secciòn A.- Outeiro 486 que separa a Santana da Silvosa e da costa das Parañoas.

No seu longo veremos o tramo norde do  camiño que leva cara a Sabugueira dende a Santana.

Secciòn B.- Bisbarra do recinto do outeiro do Mosteiro ( ou camiños circulares entorno ò seu muro de circunvalaciòn) sumida nunhas abas  bruscas e  descendentes con terrazas ocasionais cara o Canedo. Lugar historico "PreMosteiro" do que crearemos unha folla aparte do seu centro epigrafico, dentro do doble circulo concentrico que engloba toda a àrea de influencia.

Secciòn C.- Àrea de uniòn entre o Padorno e as suas zonas de influencia  ( lugar das Cavernas) con os leitos baixos do Vao mediante pista k empata coa antiga pontella sobre o rio Vao, (ruinas) dende onde sae o czmiño que vai a Sabugueira, atravesando o centro da àrea do Mosteiro e o empinado camiño ( as Escalas) de subida  dende Esqueira cara a Santana.

Secciòn D.- Àrea do sul do Mosteiro, cos seus baluartes pètreos de protecciòn, a beira da grande depresiòn que conforma  o leito do rio Vao e que nas suas baixadas vai conformando fermosisimos pasos coma a fervenza de Torez, da que crearemos unha folla aparte.

Conxunción das Zonas 3 e 4, para tèr unha mellor comprensiòn dos relieves e accidentes xeogràficos.

A   SANTANA ( Xeneralidades) 

A) DEFINICIÓN

B) XENERALIDADES.- Área de domino do Mosteiro da Santana delimitados por gruesos e lonxitudinais muros. Varios outeiros dánlle acougo pola sua subida natural dende o Vao e na sua parte oeste lindando coas chairas da Silvosa, ficando libres o paso polo norte cara as terras da Sabugueira. Formidable defensa natural acougada polo Rio Vao e as ondulacions bruscas do terreo. Por todo elo creo que estamos ante un grande baluarte defensivo da idade do Ferro ou anterior, reconvertido na alta Idade Media nun Cenobio monacal.

B.1.1 TERRA

B.1.2- Orografía 

B.1.3 Outeiros Outeiro maior da Santana 563 m. Porta da Santana 549m e 532 m, Dous outeiros vixias da entrada a Santana 434m e 453m

B.1.4..- Chairas.-  Suave na dereita do camiño da subida ( chaira da Santana)

B.2.1 VEXETACIÓN

B.2.2 Tipo monte as zonas improductivas de monte baixo. Vexetación acuática nas depresións e zonas baixas.

B.2.3. Especies crecemento .-   Área adicada a explotación intensa de eucalipto.

B.3.1.- .1.1 .AUGAS

B.3.2 .- Cauces e Concas..- O Rio Vao baixa nunha grande depresión formando fervenzas (seccións C e D). Afluien nél dous regatos ( sección C) que conforman … con un Couso e un Refuxio chamado “ do Rego”

B.3.3 .-Depresións .- Forte depresión no leito descendente do rio Vao e nos leitos dos seus dous afluentes.

B.3.5.- Berces.-  Non

B.3.6.- Fontes.-  Posibles

C) HÁBITAT

C.1.1.- Cercados, Marcos, etc..-Planta dos cercados.- Non fican plantas pechadas.

Liñas de marcos e lindes.- Cortos , quebrados, longos e abertos pola esquerda do camiño de acceso.

C.1.2.- Camiños principais .- O Mosteiro de Santa Ana e a sua bisbarra cos seus conseguintes camiños dende Vilacampa, Os Penidos, Casa Tellada/Igrexa de Recaré e Padorno. As Cavernas e interiores pola chaira da Santana. O camiño principial de acceso á Santana tén varias bifurcacións, cara as Cavernas , cara o Asentamento do Rego en dirección as Parañoas, e varios a esquerda ( xa no espazo do Mosteiro). O final do camiño hai un cruce que circunda o mosteriro a dereita e sube ate o outeiro maior na sua esquerda, formando dous circulos concentricos.

D) TOPONIMIA.- Santana, Cavernas, Canedo

E) XACIGOS Mosteiro precristian da Santa Ana. Posiblemente houbera asentamento anterior. Abundantes cazoletas nas duas penas vixias de acceso, despois da segunda curva na subida pronunciada cara o Mosteiro detectóuse un pozo na parte esquerda interior da pista. Poslibles pedrafitas abatidas na entrada sul do mosteiro, Pia no leste exterior , pegada ó muro . Moi posibles estructuras , destruidas polo reacondicionamento da pista de acceso.

Relación Mobiliario.-

13A.- Abrigo da subida do rego

14A , Mosteiro de Santana . Centro

14B ,.Mosteiro de Santana. Contorna

14C.- Mosteiro da Santana. A Pia.- Pía do Mosteiro. Chan inmediato a entrada do Mosteiro entre o Miradoiro e os muros. Alí temos pedras soltas que poideron pertenecer a fábrica dos edificios do Mosteiro, ou cecáis a outro tipo de construccións, noutra etapa anterior, denantes do mesmo. Nótase na fábrica de construcción dos muros a antiguedade déstes.

15A.- Conxunto das Cavernas.Ruiñas

16.- Pedrafita de Esqueira

b) As Seccións

Sección A.-

1.- Xeografía.- Lado esquerdo do camiño, con o outeiro 485 sin explorar polo estado do terreo. ( camiños cegados e área convertida nun eucaliptal)

2.- Patrimonio.- Muros de demarcación do Mosteiro. 13.. Muros divisorios do Mosteiro. Muros dos edificios centrais en ruiñas. Refuxio do Rego.

Sección B..

1.- Xeografía.- As terrazas da subsección 4 e 7 tórnanse suaves, é onde está situado o área habitacional do mosteiro, no centro do circulo interior. Hai no seu interior pequenas elevacións de terreo a modo de illas ailladas.

2.- Patrimonio.- 14 O Canedo. Recintos do Mosteiro da Santana .con abundantes cazoletas. Camiño principal , entrada principal o Mosteiro. Miradoiro Pétreo e asentamento antergo do Mosteiro. Alí hai 50 anos os pastores mataban o tempo tentando abatir as pedrafitas que alí moraban.

Muros divisorios do Mosteiro. Muros dos edificios centrais en ruiñas.

Grande pía con inscripcións.

No carón dos límites do muro do Mosteiro, atopámonos cunha pedrafita que fai as veces de posible marco. Ficha nº 14

Este recinto era famoso nos anos 50/60, non polo seu signficado, senón porque “alí hai moita pedra traballada”. Eso nos dà a teoria da existencia dun forte Castro.

Hai 50 anos os nenos xogaban a arrancar as pedras fitas que ficaban na chaira externa á entrada principal do recinto.

Por tanto podemos resumir esta chaira como un terreo de antigas pedras chantadas.

22 .- Pía do Mosteiro. Chan inmediato a entrada do Mosteiro entre o Miradoiro e os muros. Alí temos pedras soltas que poideron pertenecer a fábrica dos edificios do Mosteiro, ou cecáis a outro tipo de construccións, noutra etapa anterior, denantes do mesmo.

Sección C.-

1.- Xeografía.- ( este lugar está o cruce do camiño que ven dos Penidos e o que ven de Casa Tellada. Atravesa entre as duas formacions rochosas con abuntantes cazoletas Coto de Fernando Orella ( 453 m ) e Penido Grande ( 420m )

Depresión por dous regatos .Conxunción de camiños . Encontro de tres camiños na ponte sobor do Regato do Penido :Camiño de subida cara os penidos, Camiño que vai a Casa Tellada, e Camiño de acceso o Mosteiro. Na bisbarra inmediata o ponte hai habitáculos en ruiñas cara os cotos da “Caverna “ Miradoiro pétreo con cazoletas. Pequeño buraco de certa profundidade descuberto na beira do camiño –hoxe tapado con o ancheado desta pista- un intre denantes de cruzar co Miradoiro Petreo. Xusto doblando a cume do outeiro 486.

2.- Patrimonio.-

Miradoiro pétreo con cazoletas.

20 .- Pozo o buraco fondo na beira do camiño un intre denantes de cruzar co Miradoiro Petreo. 21 .- Xusto doblando a cume do outeiro 486, e o carón dos límites do muro do Mosteiro, atopámonos cunha pedrafita que fai as veces de posible marco.

Na bisbarra inmediata do Ponte –Chamada “As Cavernas”- Ficha nº 15 temos restos de muros e incluso un habitáculo con os seus catro muros enteiros. Restos da antiga ponte. No camiño que sube cara o Padorno temos restos dunha anta.

23 .- Na bisbarra inmediata do Ponte temos restos de muros e incluso un habitáculo con os seus catro muros enteiros.

24 .- Restos da antiga ponte.

25.- No camiño cara os Penidos temos restos dunha anta.

Sección D.

1.- Xeografía.- Pola pontella iníciase o tramo final do camiño cara Esqueira. Cando era só un camiño forte, chamábanlle as escaleiras polos rebaixes no chan para facilitar a moi forte subida cara a Santana . O longo hai grandes moles de pedras a modo de posibles refuxios. Na subsección 3 fica a fervenza de Torez con refuxios no seu carón e un muiño.

. Camiño dende Esqueira cara o Curro de Santomé. A dereita tén o seu berce o camiño a Esqueira rumbo o Padorno.

2.- Patrimonio.-

No camiño dende Esqueira o Curro temos unha pedrafita Ficha nº 16 ( subseccion 9) e a fervenza de Torez, hoxe felizmente recuperada tanto ella como o camiño interior canda ella coas ruiñas do seu muiño. ( subsección 3)

En torno o Outeiro 486 existen 2 camiños:

1) O que atravesa a chaira da Silvosa (esquerda)
2) O que atravesa a zona da Santana ( dereita) , do que agora nos imos ocupar.

As 3 fotos que preceden son de màis de 10  anos, e nelas observamos este  camiño cara o Cenobio dende o seu inicio situado nun "descanso" da estrada Ferreira-Viveiro pola Sabugueira. 

Van aparecendo penas que noutrora tiveran a sua utilizaciòn

Neste tramo de camiño poderedes acceder o centro habitacional do Cenobio por un sendeiro moi borrado xusto no extremo da dereita da foto. Nesta selva que cada ano se fai mais complicada transitar por ela botarémoslle mán o Google Maps do noso móvil.... comprobaremos que a medida que baixamos polo carreiro estaremos  achegándonos o centro xeográfico do circulo interior do mapa. Nese mesmo centro está o que queda das habitacións principais do Cenobio. 

Foto De mais de 20 anos que amosanos o camiño,  a 20 m da entrada principal o Mosteiro

Vixiada por dos outeiros , entramos na entrada  da zona de influencia do Mosteiro, a 100 m da entrada principal  e a 50 m do desvio cara a area das pedrafitas. Non recordo o sitio exacto, mais na beira esquerda da pista atopàramos un pozo.

A pista serpentea cara a entrada do Mosteiro, protexida polos 2 baluartes petreos expresados  na foto anterior. Nas seguintes foto posteriores ollamos a chegada do camiño o Rio Vao , que atravesaremos por unha pontella (2) para seguir cara os Penidos ou ben cara Esqueira ( via Torez e seguindo cara a Igrexa de San Tomé) .( 1 e 3). Nestas fotos que teñen mais de 10 anos, podedes ollar as ruiñas habitacionais que fican perto da pontella, e que están nese lugar enigmático  chamado As Cavernas. Falaremos de todo isto cando tratemos a hipótesis do Castro...

Na segunda foto anterior vemos o inicio da pista que vai cara os Penidos, o carón da Pontella. Pois ben, nesta foto que antecede vemos casi o seu final, chegando xá o Padorno.

Nesta pista cara o Padorno , apartadas a un lado da mesma, descubrimos este deposito litico, posiblemente restos dunha Arca. Situaciòn? a 40 m desde o lugar da foto inferior onde un paso delimita esta pista provinte da pontella da Santana co lugar das Cabanas, xá a un paso dos Penidos.